Chùa Vĩnh Nghiêm- Bắc Giang, chốn tổ của Phật giáo Việt Nam

Chùa Vĩnh Nghiêm, còn được gọi là chùa Đức La, là một ngôi chùa cổ tại làng Đức La, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. Chùa Vĩnh Nghiêm – Bắc Giang là một di sản văn hoá, nơi lưu giữ duy nhất bộ mộc bản của trào lưu Trúc Lâm Phật giáo. Chùa Vĩnh Nghiêm đã được UNESCO công nhận là di sản tư liệu ký ức thế giới với 3000 mộc bản.

Chùa được công nhận là trung tâm Phật giáo quốc gia, nơi đào tạo tăng đồ cho cả đất nước và là trụ sở phát triển của Thiền phái Trúc Lâm – đạo Phật của Việt Nam. Vào năm 2015, chùa được Chính phủ xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt.

Chùa Vĩnh Nghiêm nằm tại điểm hợp lưu của hai con sông Lục Nam và Thương (gọi là ngã ba Phượng Nhãn). Chùa nhìn ra ngã ba sông, phía Lục Đầu Giang – Kiếp Bạc, vùng Cẩm Lý là cửa ngõ ra vào núi Yên Tử. Xung quanh chùa là dãy núi, trong đó có núi Cô Tiên. Với bên kia sông là vương phủ của vị anh hùng Trần Hưng Đạo và đền Kiếp Bạc.

Tượng các tướng Diệu Nghiêm trong chùa.

Chùa Vĩnh Nghiêm được xây dựng từ thời kỳ nhà Lý (thế kỷ XI). Vào cuối thế kỷ XIII (1010-1028), Phật hoàng Trần Nhân Tông đã mở mang, xây dựng nơi đây thành trung tâm đạo Phật quan trọng của triều Trần, đổi tên chùa thành Vĩnh Nghiêm, liên quan đến sự ra đời và phát triển của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Với vai trò là một trong những ngôi tổ của thiền phái, chùa Vĩnh Nghiêm được xây dựng với kiến trúc hùng vĩ và nhiều công trình, mang tính quy chuẩn và mô phỏng phong cách kiến trúc chùa tháp truyền thống. Đây là ngôi chùa cổ có kiến trúc Phật Việt đặc trưng nhất và không có ngôi chùa nào khác trong vùng có được, xứng danh là một “đại danh lam cổ tự”.

Trong chùa còn được thờ các tượng Phật, tượng các vị Tổ của dòng Trúc Lâm, tượng các vị sư Tổ sau này, tượng Hộ pháp, tượng La Hán… Trong chùa còn có chiếc mõ dài gần nửa mét, được sơn đen bóng, có lỗ thoát âm và hai hàng chữ Phạn được khắc trên mõ. Chùa Vĩnh Nghiêm trước đây là nơi đào tạo tăng đồ Phật giáo và lưu trữ các bộ ván kinh cổ trên 10 gian nhà. Đó là những bộ ván kinh đã có từ 700 năm trước, là kho sách cổ vô cùng quý giá như: Sa di tăng Sa di lì tỷ khiêu lỵ (348 giới luật), bộ Yên Tử nhật trình từ thế kỷ 15 (quá trình hình thành phái Trúc Lâm), Hoa nghiêm sớ, Di đà sớ sao, Đại thừa chỉ quán, Giới kinh ni… Ngày nay, vẫn còn nhiều kệ sách in văn bản lịch sử tại chùa. Người xưa gọi đó là khắc in, là minh chứng cho việc chùa Vĩnh Nghiêm đã từng điều hành 72 thành viên trong dòng Trúc Lâm.

Bộ mộc bản của Chùa Vĩnh Nghiêm

Hiện nay, kho sách cổ của chùa lưu trữ 34 cuốn với gần 3000 bản khắc. Mỗi bản khắc có hai mặt, mỗi mặt có 2 trang sách khắc ngược (âm bản) với khoảng 2000 chữ Nôm và chữ Hán. Các bản khắc này vẫn được bảo tồn tại Việt Nam với từng nét chữ rõ nét, tinh xảo. Ngày nay, các giá trị này vẫn giữ được nguyên vẹn, không bị mất đi giá trị.

Diện tích của chùa khoảng 1 ha, được bao quanh bởi lũy tre dày đặc. Hiện nay, chùa được tu tạo và tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đến tham quan và thể hiện lòng tôn kính. Du khách có thể đi qua cổng tam quan, đi sâu vào khoảng 100m để đến với tòa tiền đường hay còn gọi là chùa Hộ. Hai bên đường chùa được trồng những cây thông cao khoảng 1m để tạo nên không gian yên bình.

Trên sân chùa có một tấm bia đá lớn, gồm 6 mặt được dựng năm Hoằng Định thứ 7 (1606). Ngay phía trước tấm bia cổ là vườn tháp mộ của 5 vị sư: Phù Lãng Trung pháp (hiệu Sạ Môn), Thông Duệ ứng Duyên, Thanh Quý, Tịnh Phương Sa Môn, Thanh Hanh và một số tháp khác.

Sau khi đi qua cổng tam quan, du khách có thể tiếp tục qua Toà tiền đường, Thiêu hương, Thượng điện, Nhà tổ đệ nhất, Gác chuông, Nhà tổ đệ nhị, Hai dãy hành lang đông tây. Mỗi công trình tại đây đều được tu bổ theo phong cách cổ xưa để giữ gìn bản sắc văn hóa hàng ngàn năm. Năm 1964, chùa được xếp hạng là di tích Lịch sử – Văn hoá cấp Quốc gia.

Related Posts